MİRASÇILIK BELGESİ (VERASET İLAMI ) NEDİR?
Bir kişinin ölümünden sonra kişinin mirasçılarına bırakmış olduğu mirası gündeme gelmektedir. Ölen kişinin yani miras bırakanın mal varlığı değeri üzerinde mirasçıların tasarruf edebilmeleri için belirli işlemleri gerçekleştirmeleri gerekmektedir. Bu noktada yapılması gereken ilk işlem mirasçılık belgesinin alınmasıdır.
Mirasçılık Belgesi, Veraset İlamı olarak da bilinmektedir. Mirasçılık belgesi Türk Medeni Kanunu’nun 598. Maddesinde hüküm altına alınmıştır. Türk Medeni Kanunu’nun 598. Maddesinde düzenlenen mirasçılık belgesi bir diğer adıyla veraset ilamı miras bırakanın mirasçılarını ve mirasçıların miras paylarını gösteren belgedir.
Mirasçılar, miras bırakanın ölümü ile kanun gereğince mirası bir bütün olarak kazanırlar. Ancak mirasçıların mirasçı olduklarına dair resmi sıfatı kazanabilmeleri ve mirasçı olduklarını ispat edebilmeleri adına mirasçılık belgesini almaları gerekmektedir. Mirasçıların miras bırakanın mal varlığı üzerinde tasarruf edebilmeleri için söz konusu belgeyi almaları gerekmektedir. Söz konusu mirasçılık belgesinde mirasçıların kimler olduğu ve miras payı oranları belirtilmektedir.
MİRASÇILIK BELGESİ (VERASET İLAMI) NEREDEN ALINIR?
Mirasçılık belgesi TMK 598/1 maddesi gereğince sulh hukuk mahkemelerinden veya noterlerden alınabilmektedir. Veraset ilamı belirtildiği üzere sulh hukuk mahkemelerinden veya noterlerden bizzat mirasçının başvurusuyla veya avukatları aracılığıyla yapılan başvuru ile alınabilmektedir. Mirasçılık belgesinin alınabilmesi için mirasçıların birlikte başvurusu gerekmez mirasçılar ayrı ayrı başvurarak mirasçılık belgesini temin edebilirler.
MİRASÇILIK BELGESİNİ KİMLER TALEP EDEBİLİR?
1-Yasal Mirasçılar: Türk Medeni Kanunu’nun 495-501 maddeleri arasında yasal mirasçıların kimler olduğu sayılmıştır. Bunlar kan hısımlar (altsoy, ana-baba, büyük ana ve büyük baba, evlilik dışı hısımlar), sağ kalan eş, evlatlık ve devlettir.
2-Atanmış Mirasçılar: Türk Medeni Kanunu madde 516’ya göre ; “Miras bırakan, mirasının tamamı veya belli bir oranı için bir veya birden çok kişiyi mirasçı atayabilir. Bir kişinin, mirasın tamamını veya belli bir oranını almasını içeren her tasarruf, mirasçı atanması sayılır.” Kanuna göre vasiyetname veya miras sözleşmesi ile atanmış olan mirasçılar ve vasiyet alacaklıları da mirasçılık belgesi talep edebilirler.
3-Mirasçılık Sıfatını Yitirenler: Mirastan yoksunluk, mirasçılıktan çıkarma, mirasın reddi veya mirastan feragat hallerinde bu işlemlerin ilgilisi olan kişiler mirasçılık belgesi talep etme hakkına sahiptir.
4-Mirasbırakanın veya Mirasçıların Alacaklıları: Yine miras bırakanın veya mirasçıların alacaklıları da mirasçılık belgesi(veraset ilamı) talep edebilirler.
MİRASÇILIK BELGESİ İSTEMİNDE YETKİLİ MAHKEME
Mirasçılık belgesi alınmasına yönelik dava Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 382. Maddesinde çekişmesiz yargı işlerinden sayılmış ve ardından 384. Madde gereğince çekişmesiz yargı işlerine ilişkin talepler için kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, talepte bulunan veya ilgililerin yerleşme niyeti olmaksızın oturduğu yer mahkemesinin yetkili olacağı hüküm altına alınmıştır. HMK 11/3 göre ise: “Mirasçılık belgesinin iptali ve yeni mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin davalarda, mirasçıların her birinin oturduğu yer mahkemesi de yetkilidir.”
NOTERLERİN MİRASÇILIK BELGESİ VEREMEYECEĞİ HALLER
Mirasçılık belgesi verilmesinin yargılamayı gerektirmesi, nüfus kayıtlarının mirasçılık belgesi verilmesi konusunda yeterli olmaması veya mirasçılık belgesinin yabancılar tarafından talep edilmesi durumunda, mirasçılık belgesi noterler tarafından verilemez. (Noterlik Kanunu m.71B-4) Belirtilen hususların var olması halinde mirasçıların mirasçılık belgesini alınabilmeleri için Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurmaları gerekmektedir.
MİRASÇILIK BELGESİNİN NOTERLİK TARAFINDAN VERİLEMEYECEĞİ DURUMLAR :
Miras bırakan ile Mirasçılık Belgesi talep eden kişinin soybağının tespit edilememesi,
Miras bırakan ile Mirasçılık Belgesi talep eden kişinin soybağının olması ancak yasal mirasçısı olmaması,
Miras Bırakan kişinin vasiyetnamesi bulunması,
Miras bırakan kişinin 04/04/1926 tarihinden önce vefat etmiş olması,
Miras bırakan kişinin 23/11/1990 tarihinden önce vefat etmiş ve eşinin sağ olması,
Miras Bırakan kişinin ya da mirasçılardan her birinin, mirasçılardan herhangi biri ile aynı gün vefat etmiş olması,
Miras Bırakan kişinin ya da mirasçılardan herhangi birinin “GAİP” olması,
Miras Bırakan kişinin ya da mirasçılardan herhangi birinin evlatlık olması,
Miras Bırakan kişinin ya da mirasçılardan herhangi birinin vatandaşlıktan çıkarılmış ya da birden çok vatandaşlığa sahip olması
MİRASÇILIK BELGESİNE İTİRAZ :
Türk Medeni Kanunu’nun 598. Maddesine göre mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir. Bu noktada mirasçılık belgesinin noterlerden veyahut Sulh Hukuk Mahkemelerinden alınmasının bir önemi bulunmamaktadır. Kişilerin her zaman itiraz hakkı bulunmaktadır.
Noterlerin verdikleri mirasçılık belgesi hakkında, menfaati ihlal edilenler tarafından sulh hukuk mahkemesine itirazda bulunulabilir. Sulh hukuk mahkemesi, itiraz üzerinde verdiği kararın bir örneğini ilgili notere ve Türkiye Noterler Birliğine bildirir. (Noterlik Kanunu 71/C)
Mirasçılık belgesinin iptali davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi olarak belirlenmiştir.
